دندان درد یکی از علائم رایج برای پر کردن دندان است. البته ممکن است وجود سوراخ در دندان، تغییر رنگ دندان یا حساسیت دندانی سبب خراب شدن دندان ها گردد که نیاز به پرکردن دندان شود. نباید برای مراجعه به دندانپزشک صبر کنید تا دندان درد را احساس کنید. در طول معاینه، دندانپزشک دندان را بررسی کرده، عکسبرداری می کند و در نهایت تصمیم می گیرد با مواد مختلف موجود آن را پرکند.
همچنین پوسیدگی، یکی از عارضه های رایج دندان است که معمولا به دلیل عدم رعایت نکات بهداشتی دهان و دندان به وجود می آید. پوسیدگی دندان از پوسیدگی سطحی آغاز شده و اگر مورد توجه و درمان قرار نگیرد به تدریج این پوسیدگی پیشرفت کرده و ممکن است تا از بین رفتن کامل دندان ادامه یابد. پر کردن دندان درمانی است که به طور معمول برای ترمیم دندان پوسیده و جلوگیری از پیشرفت آن، همچنین ترمیم دندانی که دچار شکستگی یا ساییدگی شده است مورد استفاده قرار می گیرد.
فهرست مطالب
- پر کردن دندان چیست؟
- برای پر کردن یک دندان چه اقداماتی لازم است؟
- چند نوع ماده برای پر کردن وجود دارد؟
- معرفی انواع پرکردن دندان
- مزایای پرکردن دندان چیست؟
- دلایل نیاز به پرکردن دندان چیست؟
- پر کردن دندان چقدر طول می کشد؟
- مراقبت از دندان پر شده چگونه است؟
- سخن پایانی و سوالات متداول
پر کردن دندان چیست؟
پر کردن دندان روشی است که برای ترمیم دندان های با پوسیدگی کم یا دندان هایی که دچار شکستگی یا ساییدگی جزیی شده اند مورد استفاده قرار می گیرد. در این روش دندانپزشک بخش پوسیده را برمی دارد و دندان را با مواد پر کننده پر کرده و ظاهر و عملکرد دندان را به حالت طبیعی بر می گرداند. پر کردن دندان آسیب ناشی از پوسیدگی را ترمیم کرده و از ورود باکتری‌های بیشتر به داخل دندان آسیب دیده جلوگیری می‌کند. تمام دندان‌ها را می توان با استفاده از مواد مختلف ترمیم کرد.
برای پر کردن یک دندان چه اقداماتی لازم است؟
در مرحله اول، دندانپزشک با استفاده از یک بی‌حسی موضعی منطقه اطراف دندان را بی‌حس می‌کند. سپس با استفاده از یک مته، ابزار سایش هوایی یا لیزر قسمت پوسیده دندان را حذف می‌کند. انتخاب این ابزار‌ها به میزان راحتی فردی دندانپزشک، آموزش، سرمایه‌گذاری در برخی تجهیزات و همچنین محل و وسعت پوسیدگی بستگی دارد.
سپس دندانپزشک یک‌بار دیگر بررسی می‌کند که تمام پوسیدگی‌ها حذف شده باشد. زمانی که تمام پوسیدگی‌ها برطرف شد، دندانپزشک فضای خالی را از باکتری‌ها و بقایای مواد غذایی پاک می‌کند تا حفره را برای پر کردن آماده کند. اگر پوسیدگی نزدیک به ریشه دندان باشد، دندانپزشک از گلاس آینومر، کامپوزیت رزین یا مواد دیگر برای محافظت از عصب دندان استفاده می‌کند. پس از پر کردن کار تمام شده است و در پایان دندانپزشک مشغول صیقل دادن و صاف کردن دندان میشود.
برای پر کردن دندان‌ها با مواد همرنگ دندان، چند مرحله اضافی وجود دارد. پس از اینکه دندانپزشک پوسیدگی را از بین برد و محل را تمیز کرد، ماده همرنگ دندان در چند لایه استفاده میشود. سپس از یک نور خاص که هر لایه را سفت می‌کند، استفاده میشود. پس از اتمام فرآیند چند لایه‌ای، دندانپزشک ماده کامپوزیت را به حالت موردنظر درمی‌آورد، مواد اضافه را تروتمیز می‌کند و در آخر صیقل می‌دهد.
چند نوع ماده برای پر کردن وجود دارد؟
امروزه، چند ماده برای پر کردن دندان در دسترس است. دندان را می‌توان با طلا، پورسلین، آمالگام نقره که متشکل از جیوه، نقره، قلع، روی و مس است یا مواد همرنگ دندان، پلاستیک و ماده‌ای به نام کامپوزیت رزین پر کرد. همچنین یک ماده دیگر که حاوی ذرات شیشه است و به عنوان گلاس آینومر شناخته میشود، نیز وجود دارد. هرجایی که از کامپوزیت رزین برای پر کردن استفاده میشود، می‌توان از گلاس آینومر نیز استفاده کرد.
با توجه به محل و وسعت پوسیدگی، هزینه پر کردن، پوشش بیمه و توصیه دندانپزشک می‌توانید بهترین نوع ماده برای پر کردن را انتخاب کنید.
1- پر کردن دندان با طلا:
مزایا:
- دوام – حداقل ۱۰ تا ۱۵ سال دوام دارد و زنگ نمی‌زند.
- قدرت – تحمل جویدن با فشار بالا را دارد.
- زیبایی – برخی افراد ظاهر طلا را به آمالگام نقره‌ای ترجیح می‌دهند.
معایب:
- گران است.
- برای این کار حداقل باید ۲ بار به دندانپزشک مراجعه کنید.
- پر کردن دندانی که کنار دندان پرشده با آمالگام نقره‌ای قرار دارد، باعث درد شدیدی میشود. فعل‌وانفعال بزاق دهان با فلزات باعث ایجاد جریان الکتریکی میشود. با این حال، این اتفاق نادر است.
- بیشتر بیماران دوست ندارند دندان‌های آنها با رنگ فلزی پر شود، بلکه ترجیح می‌دهند ماده استفاده شده، همرنگ دندان باشد.
2- پر کردن دندان با نقره (آمالگام):
مزایا:
- دوام – پر کردن با آمالگام حداقل ۱۰ تا ۱۵ سال و معمولاً بیشتر از کامپوزیت (مواد همرنگ دندان) دوام دارد.
- قدرت – تحمل جویدن با نیروی زیاد را دارد.
- هزینه – معمولاً از کامپوزیت ارزان‌تر است.
معایب:
- آمالگام اصلاً با رنگ دندان مطابقت ندارد.
- از آنجا که آمالگام فضای زیادی را اشغال می‌کند، معمولاً علاوه بر حذف قسمت پوسیدگی ممکن است بخشی از قسمت سالم دندان نیز برداشته شود.
- آمالگام می‌تواند ساختار دندان را به رنگ مایل به خاکستری تغییر دهد.
- تقریباً ۱ درصد افراد به جیوه درون آمالگام حساس هستند.
3- پر کردن دندان با کامپوزیت:
مزایا:
- کامپوزیت همرنگ دندان است، از این رو می‌توان از آن برای ترمیم دندان‌های جلو که بیشتر دیده می‌شوند، استفاده کرد.
- مواد موجود در کامپوزیت از نظر شیمیایی بیشتر از بقیه مواد با ساختار دندان مطابقت دارند.
- علاوه بر این که برای پر کردن دندان از کامپوزیت استفاده میشود، می‌توان از آن برای ترمیم دندان شکسته یا فرسوده نیز استفاده کرد.
معایب:
- دوام کامپوزیت کمتر از آمالگام است (حدود ۵ سال)، علاوه بر این، دوام آن برای جویدن با فشار زیاد مناسب نیست، به ویژه اگر حفره دندان بزرگ باشد.
- به دلیل روند اعمال کامپوزیت، پر کردن با کامپوزیت معمولاً ۲۰ دقیقه بیشتر از آمالگام به طول می‌انجامد.
- هزینه کامپوزیت حدوداً ۲ برابر آمالگام است.
4- پر کردن دندان با سرامیک:
پرکردگی سرامیک به صورت اینلی یا آنلی استفاده می شود. مزیت های پرکردگی سرامیک عبارتند از:
- زیبایی بیشتر – سرامیک دندانپزشکی ظاهری کاملا شبیه مینای دندان دارد چرا که از نظر بازتاب و نفوذ نور مشابه دندان واقعی طراحی شده است. به همین علت از نظر زیبایی بهترین نوع ترمیم دندان است.
- دوام بالا – سرامیکی که برای پر کردن دندان استفاده می شود بسیار محکم و مقاوم است و می تواند فشار فک را تحمل کند. اگر چه ممکن است در مقایسه با آمالگام مقاومت آن کمتر باشد.
- مقاوم در مقابل تغییر رنگ – سرامیک بر خلاف کامپوزیت، در مقابل تغییر رنگ مقاوم است و لکه پیدا نمی کند. با این حال بر خلاف کامپوزیت در صورتی که خوب پرداخت نشده باشد ممکن است برای دندان های مقابل ساینده باشد.
- طول عمر بالا – ترمیم های سرامیکی بیش از 15 سال عمر می کنند.
معایب پرکردگی سرامیک عبارتند از:
- هزینه بالا – گاهی ممکن است هزینه ترمیم سرامیکی به اندازه یا حتی بیشتر از ترمیم طلا تمام شود.
- نیاز به دو یا چند جلسه – برای ترمیم دندان با اینلی یا آنلی بیش از یک جلسه باید به دندانپزشک مراجعه کنید چرا که ترمیم باید در آزمایشگاه ساخته شود.
معرفی انواع پرکردن دندان
1- پرکردن مستقیم دندان
ابتدا دندانپزشک، دندانی که باید پرشود را با بی‌حسی موضعی، بی‌حس می‌کند؛ سپس با دریل، ابزار ایرابریژن یا لیزر، ناحیه‌ی پوسیده تراشیده میشود. انتخاب نوع ابزار، به راحتی دندانپزشک، دانش و میزان سرمایه‌گذاری برای ابزار و همچنین محل و میزان پوسیدگی، بستگی‌دارد.
سپس دندانپزشک، ناحیه را بررسی می‌کند تا مطمئن شود که تمام قسمت‌های پوسیده، تراشیده شده است. بعد از تراشیدن پوسیدگی، دندانپزشک ناحیه‌ی مدنظر برای پرکردن را با تمیزکردن و خالی‌کردن آن از باکتری و مواد دیگر، آماده می‌کند. اگر پوسیدگی نزدیک ریشه‌ی دندان باشد، ابتدا دندانپزشک از لایه‌ای از جنس گلاس‌آینومر، رزین کامپوزیت یا مواد دیگر استفاده می‌کند تا از عصب محافظت نماید. معمولاً بعد از پرکردن، دندانپزشک کار خود را با پولیش‌کردن، خاتمه می‌دهد.
برای پرکننده‌های همرنگ دندان، چندین قدم دیگر لازم است؛ بعد از اینکه دندانپزشک، قسمت‌های پوسیده را تراشید و ناحیه را تمیز کرد، ماده همرنگ دندان، به صورت لایه‌لایه، قرار داده میشود. سپس از نور مخصوصی برای سفت‌کردن هر لایه، استفاده میشود. بعد از تکمیل این فرآیند لایه‌به‌لایه، دندانپزشک این مواد را به صورت دلخواه شکل خواهد داد، مواد اضافی را می‌تراشد و آن را پولیش می‌کند.
2- پرکردن غیرمستقیم
پرکردن غیرمستقیم، مانند کامپوزیت یا پرکننده‌های همرنگ دندان است؛ اما در آزمایشگاه ساخته میشود و نیازمند دو جلسه مراجعه است. پرکننده‌های غیرمستقیم، زمانی استفاده می‌شوند که ساختار دندانی کافی برای نگه‌داری پرکننده وجود ندارد و درعین‌حال، پوسیدگی هم به‌قدری شدید نیست که نیاز به تاج دندان وجود داشته باشد.
در اولین جلسه، پوسیدگی یا پرکننده قبلی تراشیده میشود. از دندان مدنظر و دندان‌های کناری آن قالب‌گیری میشود. قالب به آزمایشگاه دندانپزشکی ارسال شده و پرکننده غیرمستقیم، ساخته میشود. پرکننده موقت(در ادامه توضیح داده شده)، تا زمان آماده شدن پرکننده اصلی، برای محافظت از دندان، استفاده خواهد شد. در جلسه‌ی دوم، پرکننده موقت خارج‌شده و دندانپزشک اندازه‌بودن پرکننده اصلی را بررسی می‌کند و در صورت اندازه‌بودن، در محل خود چسبانده خواهد شد.
دو نوع پرکننده‌ی غیرمستقیم وجود دارد که عبارتند از اینلی و آنلی (اینله و آنله).
- اینلی مشابه سایر پرکننده‌هاست، اما کلاً داخل کوهه‌های دندان در سطح جویدن دندان قرار می‌گیرد.
- آنلی وسیع‌تر از اینلی بوده و کوهه‌های بیشتری را پرمی‌کند؛ گاهی آنلی، تاج تیکه‌ای نامیده میشود.
اینلی و آنلی (اینله و آنله)، نسبت به پرکننده‌های سنتی، ماندگارترند و دوام آنها تا 30 سال است. آنها را می‌توان با رزین کامپوزیت همرنگ دندان، سرامیک (پرسلین) یا طلا، ساخت. می‌توان از آنلی برای دندان ضعیف استفاده کرد؛ چون می‌تواند سطح جویدن دندان را بپوشاند و همانند تاج، نیروهای وارد بر دندان را توزیع‌کند.
نوع دیگری از اینلی و آنلی، اینلی و آنلی مستقیم است که روش استفاده از آن همانند اینلی و آنلی غیرمستقیم است اما در روش مستقیم، در داخل دهان ساخته میشود و می‌تواند در یک جلسه انجام شود. نوع اینلی و آنلی استفاده‌شده، به این امر بستگی دارد که چقدر از ساختار سالم دندان باقی‌مانده و زیبایی آن چگونه خواهد بود.
3- پرکردن موقت
در موارد زیر از پرکردن موقت استفاده میشود:
- برای پرکردن‌هایی که در بیش از یک جلسه انجام می‌شوند؛ مثلاً قبل از قراردادن پرکننده طلا یا پرکردن‌های خاص (پرکردن غیرمستقیم) که از کامپوزیت استفاده می‌کند.
- در عصب‌کشی
- برای تسکین عصب دندان، درصورت التهاب
- درصورت درمان اورژانسی دندان (مثلاً درمان دندان‌درد)
پرکردن موقت، همانطور که مشخص است، ماندگار نیست. معمولاً بعد از یک ماه، می‌افتد، می‌شکند و یا فرسوده میشود. برای جایگذاری پرکننده‌ی دائمی به‌جای پرکننده‌ی موقت، به دندانپزشک مراجعه‌کنید. در غیر این صورت، دندان عفونت می‌کند و دچار مشکل خواهید شد.
مزایای پرکردن دندان چیست؟
پر کردن دندان مزایای متعددی دارد. پنج مزیت مهم و اصلی پر کردن دندان عبارتند از:
مانع پیشرفت پوسیدگی دندان شده و از آسیب بیشتر جلوگیری می کند.
با پر کردن دندان، دندانپزشک قسمت پوسیده دندان را برداشته و محل پوسیدگی را تمیز می کند. سپس، مواد پرکننده را داخل حفره دندانی ایجاد شده می ریزد و آن را کاملا می بندد. این امر مانع از قرارگیری عصب‌های موجود در عاج دندان در معرض دمای غذای مصرفی شده و از دندان در برابر اسید تولید شده توسط باکتری‌های موجود در دهان محافظت می کند. در معرض دما و باکتری قرار گرفتن عصب دندانی، اغلب منجر به ایجاد دندان درد حین پوسیدگی دندان می شود.
ساختمان دندان را بهبود می بخشد.
پر کردن دندان با کامپوزیت موجب بهبود ساختمان دندان می شود. مواد کامپوزیتی با اتصال محکم به بافت دندان، حفره دندانی ناشی از پوسیدگی را پر کرده و موجب استحکام ساختمان دندان می شوند. پر کردن دندان نوعی راه حل موقتی است و در طول پروسه پر کردن دندان هیچگونه آسیبی به دندان نمی رسد.
موجب استحکام و تقویت دندان‌های شکسته می شود.
جهت تقویت و بهبود استحکام دندان‌های شکسته نیز می توان از پر کردن دندان استفاده کرد. به منظور پر کردن دندان‌های شکسته، غالبا از کامپوزیت سفید استفاده می شود. در برخی موارد، در اثر وارد شدن ضربه به دهان یا در اثر برخورد حین فعالیت‌های فیزیکی مانند ورزش یا تصادف، دندان ممکن است دچار شکستگی شود. گاها جویدن مواد غذایی سفت از قبیل آب نبات یا یخ نیز ممکن است منجر به شکستگی دندان شود.
پر کردن دندان می تواند موجب بهبود و اصلاح رنگ دندان شود.
برای پر کردن دندان‌های بد رنگ و دچار تغییر رنگ شده، از کامپوزیت استفاده می شود. دندان‌ها در اثر مصرف مواد غذایی و نوشیدنی‌های لکه‌زا مانند قهوه و شراب قرمز، لک‌دار شده و دچار تغییر رنگ می شوند. گاها حتی عادات مخربی مانند دندان قروچه کردن نیز می تواند منجر به تغییر رنگ و از دست رفتن رنگ طبیعی دندان‌ها شود.
از دندان‌ها در برابر خرابی و پوسیدگی محافظت می کند.
گاها حفره‌های کوچکی بر روی سطح دندان ایجاد می شوند و با اینکه این حفره‌ها بزرگ هم نیستند اما ذرات و مواد غذایی در این حفره‌ها باقی می مانند. نهایتا به مرور زمان، این حفره‌ها می توانند منجر به پوسیدگی دندان شوند. خوشبختانه، می توان این حفره‌ها را با کامپوزیت پر کرده و به طور کامل آنها را مسدود کرد.
دلایل نیاز به پرکردن دندان چیست؟
- پوسیدگی دندان: پوسیدگی دندان، رایج‌ترین دلیل پرکردن دندان است. در اثر باقی‌ماندن شکر و نشاسته‌ی غذا و نوشیدنی روی دندان، باکتری‌ها رشد کرده و پلاک ایجاد میشود. اسید موجود در پلاک، مینای دندان (پوشش سخت محافظتی دندان) را نرم‌کرده و در خود حل می‌کند و باعث ایجاد حفره‌های کوچکی میشود که بزرگ خواهد شد.
- فرسایش اسیدی: پوشش محافظتی مینای دندان، می‌تواند با اسید موجود در برخی غذاها و نوشیدنی‌ها یا به‌دلیل برخی بیماری‌ها مثل رفلاکس یا فتق هیاتال (هیاتوس)، تحلیل رفته و فرسوده شود.
- شکستگی: ممکن‌است در اثر یک حادثه یا آسیب و گاهی به‌دلیل خوراکی‌های سفت، دندانتان لب‌پر شده یا بشکند. این امر باعث میشود که بخش داخلی دندان در تماس با عوامل خارجی قرار گرفته و به مرور زمان دچار فرسایش شود.
- فرسایش و ساییدگی: این مورد مربوط به زمانی است که دندان ساییده میشود؛ شاید در اثر مسواک‌زدن با فشار زیاد یا دندان‌قروچه باشد.
پر کردن دندان چقدر طول می کشد؟
عوامل و فاکتورهای متعددی بر مدت زمان پر کردن دندان تاثیر میگذارند. پر کردن دندان با آمالگام، سریعتر از پر کردن دندان با کاپوزیت انجام میشود. پر کردن حفره‌های عمیق نیز بیشتر از پر کردن حفره کم عمق طول میکشد و البته عدم نیاز به استفاده از بی حسی نیز روند پر کردن دندان را تسریع می کند.
طول مدت پر کردن دندان از ۲۰ دقیقه تا ۱ ساعت متغیر است. در صورتی که نیاز به اقدامات پیچیده‌تری نباشد، دندانپزشک می تواند در یک جلسه ۲ یا چند دندان را همزمان پر کند.می توانید از دندانپزشک خود در مورد اینکه پر کردن دندان شما چقدر طول خواهد کشید سوال کنید. چنانچه استرس و اضطرابی داشته باشید نیز می توانید از دندانپزشک خود بخواهید تا تمامی مراحل را برای شما شرح دهد، این امر می تواند استرس شما را کم کند.
مراحل پر کردن دندان
مراقبت از دندان پر شده چگونه است؟
در اکثریت موارد، پس از پر کردن دندان نیازی به مراجعه مجدد به دندانپزشک ندارید. دندانپزشک تمامی موارد و اقدامات مراقبت از دندان پر شده اعم از اینکه چه زمانی می توانید غذا بخورید، از مصرف چه مواد غذایی باید اجتناب کنید و اینکه حین احساس درد چه مسکنی مصرف کنید را به شما خواهد گفت.
اگر بی حسی شما از بین نرفته باشد، حین صحبت کردن یا جویدن غذا مراقب باشید چرا که ممکن است ناخودآگاه به علت اینکه حسی ندارید، زبان یا بافت داخلی لپ خود را گاز بگیرید. پس از تمامی این موارد، باید بهداشت دهان و دندان خود را طبق روال عادی ادامه دهید.با این حال، چنانچه هر یک از موارد زیر را بعد از پر کردن دندان داشتید، باید به دندانپزشک خود مراجعه کنید:
- وجود لبه تیز روی دندان
- بایت شما نامناسب است (پر کردگی مانع از تماس مناسب سطح دندان پر شده با سایر دندان‌ها می شود).
- وجود ترک قابل رویت در پر شدگی
- شل شدن پر کردگی دندان
- دندان درد شدید
- حساس بودن دندان تا 2 الی 3 هفته بعد از پر کردن
سخن پایانی
شما در این مقاله با انواع پر کردن دندان آشنا شدید.همچنین از روشها و مواد پرکننده دندان آگاه شدید.اگر سوال یا نظری دارید آن را در کامنت مطرح کنید تا در اسرع وقت توسط ما جواب داده شود.
سوالات متداول
پرکننده دندان آمالگام نقره، بیشترین مورد استفاده را در سال‌های زیادی، از چندین نسل قبل، داشته‌است. مهم‌ترین مزیت آمالگام نقره، ماندگاری آن نسبت به پرکننده‌های دیگر است؛ اگرچه محبوبیت این ماده، به‌دلیل ارزان‌تر بودن نیز هست.
معمولا بلافاصله بعد از پر کردن دندان با مواد کامپوزیت و ۱ الی ۲ ساعت بعد از پر کردن دندان با مواد فلزی می توانید غذا بخورید. توجه داشته باشید که دندان پر شده ممکن است تا مدتی نسبت به مواد غذایی یا نوشیدنی‌های گرم و سرد حساس باشد. مواد غذایی و نوشیدنی‌های بسیار شیرین یا اسیدی هم می توانند منجر به بروز حساسیت دندان شوند، پس تا چند روز از مصرف این موارد خودداری کنید. در حین مصرف هرگونه داروی مسکن نیز از مصرف مشروبات الکلی خودداری کنید.
یک دیدگاه
بازتابها: آشنایی با برندهای ایمپلنت دندان در ایران - مجله پزشکی - سلامت ایران مدیسن نیوز